Biotyna nazywana również witaminą H lub witaminą B7 jest jedną z częściej suplementowanych substancji, szczególnie wśród kobiet. Podobnie jak pozostałe witaminy z grupy B odgrywa niezwykle istotną rolę w zachowaniu kondycji włosów, skóry i paznokci. Bierze również udział w metabolizowaniu tłuszczów i węglowodanów oraz ma wpływ na działanie większości układów i narządów naszego ciała.

Biotyna - właściwości, objawy niedoboru, skutki nadmiaru

Jej niedobór może doprowadzić nie tylko do pogorszenia naszego wyglądu ale i do poważnych problemów zdrowotnych a nawet złego samopoczucia i stanów depresyjnych.

Właściwości biotyny

Biotyna to związek organiczny rozpuszczalny w wodzie występujący zarówno w tkankach roślinnych jak i zwierzęcych.  W przyrodzie można ja spotkać powszechnie, bowiem wytwarzana jest przez bakterie oraz niektóre grzyby, rośliny i glony. Witamina ta uczestniczy w szeregu różnorodnych przemian enzymatycznych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, takich jak chociażby synteza kwasów tłuszczowych. Są one budulcem błon komórkowych,  stanowią podstawę wielu hormonów i przekaźników a także uczestniczą w przemianie białek przez co stanowią źródło energii. Biotyna jest więc niezwykle istotna dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.

Z uwagi na tak duży wpływ biotyny na nasz organizm pozytywnie wpływa ona na funkcjonowanie wielu układów ciała ludzkiego, takich jak chociażby układ nerwowy. Witamina B7 pomaga również w utrzymaniu właściwej kondycji naszych błon śluzowych oraz zapobiega powstawaniu stanów zapalnych. Dodatkowo bierze udział w regulowaniu procesów krzepnięcia krwi poprzez udział w syntezie protrombiny, czyli jednego z białek „kaskady krzepnięcia”. Biotyna jest również niezwykle istotna w przypadku osób chorych na cukrzycę i zmagających się z insulinoopornością, ponieważ wpływa na właściwy poziom glukozy we krwi. Dzięki dużej zawartości siarki w  składzie biotyna ma również dobroczynny wpływ na stan naszej skóry, paznokci oraz włosów. Z tego powodu suplementy z tą witamina są jednymi z najchętniej kupowanych przez kobiety na całym rynku.

Podsumowując, biotyna spełnia szereg niezwykle istotnych funkcji, wśród których możemy wymienić:

• pozytywny wpływ na pracę układu nerwowego i immunologicznego oraz gruczołów potowych, szpiku, erytrocytów oraz jąder,
• udział w procesach przemiany glukozy w wątrobie,
• utrzymywanie odpowiedniego poziomu glukozy we krwi,
• udział w procesach przemiany aminokwasów i cukrów,
• wspomaganie utrzymania dobrej kondycji włosów, skóry i paznokci, w tym ochrona przed wypadaniem włosów i wzmocnienie paznokci oraz zapobieganie ich wypadaniu,
• wspieranie prawidłowego rozwoju fizycznego i umysłowego człowieka.

Biotyna a odporność

Z uwagi na ogromny wpływ tej witaminy na większość układów naszego ciała wpływa ona również korzystnie na nasza odporność. Jej pozytywne oddziaływanie na ludzki układ immunologiczny sprawia, że odpowiednia podaż biotyny może wzmocnić nasza odporność na wszelkiego rodzaju infekcje a czas ich trwania znacząco się skróci. Oznacza to również, że biotyna wzmacnia procesy immunologiczne naszego ciała, dzięki czemu osoby borykające się z różnymi chorobami autoagresywnymi, jak łuszczyca czy choroby tarczycy mogą odczuć niezwykle pozytywne skutki z suplementacji witaminy B7.

Nadmiar biotyny w organizmie – objawy

Z uwagi na skład biotyny i jej łagodne oddziaływanie na nasz organizm nie odnotowana ciężkich przypadków jej nadmiaru. W większości  sytuacji nasz organizm sam radzi sobie z jej nadmiarem a zbyt wysoki poziom tej witaminy w organizmie jest wydalany razem z moczem. Jednak, w przypadku długotrwałego przyjmowania dużych dawek biotyny mogą wystąpić pewne skutki uboczne, takie jak częste bóle brzucha, mdłości, wymioty, biegunka oraz wahania nastrojów. W takim przypadku warto jest sprawdzić poziom witaminy H poprzez wykonanie badania laboratoryjnego lub udanie się do lekarza medycyny rodzinnej w sprawie konsultacji. Nadmiar biotyny jest bardzo rzadką sytuacją, jednak jak w przypadku każdej sytuacji związanej z naszym zdrowiem nie warto bagatelizować żadnych sygnałów płynących z naszego ciała.

Niedobór biotyny w organizmie – przyczyny

Witamina B7 występuje w różnorodnych produktach spożywczych oraz w części jest produkowana przez nasze jelita, dlatego jej poważne niedobory są stosunkowo rzadkie. Najczęściej są następstwem silnej i długotrwałej antybiotykoterapii, która wyniszcza florę bakteryjną. Niedobory witaminy H mogą pojawić się również w przypadku osób żywionych jelitowo, dializowanych cierpiących na chorobę alkoholową oraz zmagających się z wysokim stężeniem hormonów steroidowych czy opornością na insulinę. Co ciekawe, niedobór biotyny może wystąpić również u osób spożywających spora ilość surowych jajek, ponieważ zawierają one awidynę, blokująca wchłanianie biotyny. U osób całkowicie zdrowych, prowadzących zdrowy styl życia i odżywiających się z sposób zbilansowany praktycznie takie sytuacje nie mają miejsca, chociaż ważne jest suplementowanie tej witaminy w celu zachowania odpowiedniej pracy całego naszego organizmu. Zbyt niski poziom witaminy B7 może być również niebezpieczny dla kobiet będących w ciąży, ponieważ może prowadzić do opóźnień rozwojowych płodu a nawet jego zahamowania.

Niedobór biotyny w organizmie - objawy

Objawy niedoboru biotyny przejawiają się głównie zmianami na skórze naszego ciała. Mogą pojawić się na niej zaczerwienienia i wysypka oraz różnego rodzaju stany zapalne, jak liszaj płaski. Skóra staje się przesuszona i nieestetycznie się łuszczy, co może być początkiem niezwykle trudnej w leczeniu choroby, czyli łuszczycy. Może również dojść do wzmożonej czynności gruczołów łojowych, czyli łojotoku, któremu towarzyszy nadmierne przetłuszczanie się i wypadanie włosów, brwi a nawet rzęs. U niektórych osób dochodzi równiez do szybszego i rozleglejszego siwienia włosów. Również kondycja paznokci ulega znacznemu pogorszeniu, stają się one osłabione i zaczynają się łamać oraz rozdwajać.

Zbyt niski poziom biotyny może prowadzić do podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi, bólu mięśni, drętwienia dłoni oraz stóp. u osób z niedoborem witaminy H zaobserwowano również brak łaknienia, mdłości, nudności, biegunkę oraz wymioty. Z uwagi na udział biotyny w procesach krzepnięcia i tworzenia krwi może dojść również do niedokrwistości. Co ważne, zbyt niski poziom tej witaminy prowadzi nie tylko do objawów fizycznych ale i pewnych problemów z psychiką, takich jak rozdrażnienie, duża senność, apatia a w skrajnych przypadkach depresja i stany lękowe.

Biotyna w pożywieniu

Prawdą jest, że bakterie jelitowe znajdujące się w naszym organizmie potrafią syntezować niewielkie ilości biotyny. Jest to jednak dawka zbyt małą do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, dlatego istotne jest dostarczanie tej witaminy wraz z pożywieniem. Na szczęście biotyna znajduję się zarówno w produktach zwierzęcych jak i roślinnych, dlatego każdy może znaleźć produkty, które najlepiej odpowiadają jego potrzebom i aktualnie prowadzonej diecie.

Biotynę znajdziemy w mięsie, takim jak wątroba, nerki, wieprzowina, wołowina oraz drób. Dobrym źródłem tej witaminy są również ryby morskie, takie jak sardynki i łosoś a także żółtko jaja, nabiał, taki jak ser i mleko oraz orzechy, nasiona i pestki. Wśród owoców zawierających biotynę najwięcej znajdziemy jej z awokado, bananach, arbuzach, melonie, winogronach, grejpfrutach i brzoskwiniach. Z kolei wśród warzyw warto wybierać bataty, kukurydzę, kalafior, szpinak, pomidory, buraki, cebula oraz marchew. Duże ilości biotyny znajdują się również z grzybach. Warto przy tym pamiętać, że obróbka termiczna powoduje częściowy a w niektórych przypadkach całkowity rozkład biotyny, dlatego najlepszym jej źródłem są po prostu surowe produkty. Jedynym odstępstwem od tej reguły są wspomniane wcześniej surowe jajka, które zawierają blokująca przyswajanie biotyny awidynę. Żółtko jaj powinno być zatem spożywane zawsze po obróbce termicznej, tylko w ten sposób jesteśmy w stanie przyswoić sobie zawarta w nim biotynę.

Jeśli nasza codzienna dieta nie obfituje w produkty bogate w biotynę lub nie jesteśmy w stanie dostarczyć organizmowi takiej dawki tej witaminy jaką potrzebujemy warto jest również rozważyć wprowadzenie odpowiedniej suplementacji. Na rynku znajdziemy ogromną ilość produktów zawierających biotynę , które pozwolą w bezpieczny sposób uzupełnić jej braki. Natomiast w przypadku osób z wyraźnymi oznakami niedoboru zaleca się korzystać z leków posiadających wysoką dawkę substancji czynnej.

Komu zaleca się suplementowanie biotyny?

Biotyna wpływa holistycznie na nasz organizm i jego funkcjonowanie, dlatego zalecana jest każdemu, kto chce żyć zdrowo. Co ważne, witamina ta jest całkowicie bezpieczna, dlatego może być stosowana przez zdecydowaną większość osób, bez obaw o negatywne skutki jej zażywania czy też nietolerancję. Zwiększenie zalecanej normowo dawki biotyny zaleca się głównie osobom mającym problemy z poziomem glukozy i insuliny we krwi, a więc pacjentom chorującym na cukrzycę typu 2, osobom z insulinoopornością oraz nadwaga i otyłością. Również osoby borykające się z bolesnym pękaniem kącików ust, czyli popularnymi zajadami powinny rozważyć zwiększenie podaży biotyny w diecie. Suplementy zawierające biotynę są szczególnie poszukiwane przez kobiety w każdym wieku. Dzieje się tak z uwagi na jej ogromny wpływ na kondycję włosów, skóry i paznokci.

Ogólnoświatowe wskazania na temat norm spożycia witaminy H różnią się między sobą w zależności od kraju, jednak w większości przypadków wahają się pomiędzy 30 a 100 µg na dobę. Polska norma przyjęta w 2008 roku zakłada ten najniższy próg, czyli 30 µg dla osób dorosłych, kobiet w ciąży i w czasie laktacji. W przypadku nastolatków zaleca się przyjmowanie 25 µg na dobę.

Osoby stosujące biotynę w celu poprawy stanu skóry, włosów i paznokci powinny przyjmować dziennie równowartość minimum 1 – 1,2 mg biotyny. W przypadku osób z cukrzycą i insulinoopornością dawka ta powinna zostać dobrana indywidualnie prze lekarza prowadzącego.